დასავლეთ საქართველოში თხილის ბაღების კვლევა იგეგმება. მომსახურების შესყიდვას სოფლის მეურნეობის სამეცნიერო-კვლევითი ცენტრი აპირებს.ცენტმა 12 აგვისტოს გამარტივებული შესყიდვა მოითხოვა. მოთხოვნა ამჟამად განხილვის ეტაპზეა. შესყიდვის ღირებულება 15 000 ევროს შეადგენს.ინფორმაციისთვის, „ბიზნესპრესნიუსი“ ჯერ კიდევ ივნისში წერდა, რომ საქართველოს ნაწილში თხილი ხმება. ჩვენთან საუბრისას ფერმერები გურიიდან აცხადებდნენ, რომ თხილის ხმობის პროცესი ბოლო პერიოდია ინტენსიურად მიმდინარეობს.„საუბარია ათობით ჰექტარზე თხილის ბაღების მოსავლის დაზიანება/განადგურებაზე“ახლა სოფლის მეურნეობის სამეცნიერო-კვლევითი ცენტრი დასავლეთ საქართველოში თხილის ბაღების მოკვლევას იწყებს. გამარტივებული შესყიდვის დოკუმენტებიდან ვიგებთ, რომ დაზიანებული ან განადგურებულია ათობით ჰექტარზე თხილის მოსავალი.დოკუმენტის მიხედვით, მიმდინარე წელს დაფიქსირებულია თხილის უეცარი ხმობის შემთხვევები დასავლეთ საქართველოში, კერძოდ, სამეგრელო-ზემო სვანეთის რეგიონის ხობის, ჩხოროწყუს და ზუგდიდის, გურიის რეგიონის ოზურგეთისა და ლანჩხუთის მუნიციპალიტეტებში.„საუბარია ათობით ჰექტარ თხილის ბაღების მოსავლის დაზიანება/განადგურებაზე, რაც საბოლოო ჯამში, თხილის ბაზრის სექტორისთვის მნიშვნელოვანი საფრთხის შემცველია.გამომდინარე იქიდან, რომ საქმე გვაქვს მრავალწლოვანი კულტურების დაავადებებთან, ფაქტობრივად, შეუძლებელია წინასწარ განისაზღვროს მოსალოდნელი საფრთხეები“, - ხნის გამარტივებული შესყიდვის საჭიროებას ცენტრი.bpn.ge

საქსტატის მონაცემებით, 2025 წლის ივლისში საზამთროს ფასი 16%-ით შემცირდა.აღნიშნულზე ფერმერი გია ჩახვაშვილი BM.GE-სთან აცხადებს, რომ წლევანდელი მოსავალი კახეთში სეტყვამ და სიცხეებმა მნიშვნელოვნად დააზარალა.„სეტყვამ მთელი 20 ჰა საზამთროს ბაღი გამინადგურა. სადაზღვევო კომპანიებმა მოსავალი არ დამიზღვიეს. მითხრეს, რომ საკითხს განიხილავდნენ, მაგრამ საბოლოოდ არ დამიზღვიეს...ბევრი მოსავალი იყო, მაგრამ წყალი არ გვაქვს რომ მოვრწყათ, ამას ემატება სიცხეები. მოსავალი იწვება და იბუგება, ამიტომ იძულებულები ვართ, იაფად გავყიდოთ. 5-6 კილოგრამიანი საზამთროები მთლიანად განადგურდა. დაახლოებით 150 000 ლარის ზარალი მაქვს“, - ამბობს ჩახვაშვილი.მისი თქმით, ზარალის ნაწილობრივ შესამსუბუქებლად, სომხეთში ექსპორტს ახორციელებს: „სომხეთის ტრაილერები შემოდის, გავაკეთეთ განაცხადი, რომ ნატურალურ საზამთროს ვაწარმოებთ და კილოგრამს 60 თეთრად ვყიდით. ამან ცოტა გვიშველა, რომ ზარალი ნაწილობრივ შეგვემსუბუქებინა“, - თქვა მან.

ადგილობრივად წარმოებული ცოცხალი მსხვილფეხა რქოსანი პირუტყვის ექსპორტი 66%-ით გაიზარდა. სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის მონაცემებით, 2025 წლის იანვარ-ივნისში ექსპორტზე გავიდა 13.8 მლნ დოლარის ღირებულების 4 857 ტონა მსხვილფეხა რქოსანი პირუტყვი, წინა წლის იმავე პერიოდში კი 23.05 მლნ დოლარის 7 058 ტონა.გასულ წელს 1 კგ-ის საშუალო საექსპორტო ფასი გადასახადების გარეშე საშუალოდ 2.8 დოლარი იყო, წელს კი 3.2 დოლარია. ეს ნიშნავს იმას, რომ ცოცხალი მსხვილფეხა რქოსანი პირუტყვის საექსპორტო ფასი საშუალოდ 14%-ით გაძვირდა.ქართული წარმოების მსხვილფეხა რქოსანი პირუტყვის 68% ერაყში გადისაღსანიშნავია ისიც, რომ მიმდინარე წლის პირველ ნახევარში ადგილობრივად წარმოებული მსხვილფეხა რქოსანი პირუტყვის ექსპორტი მხოლოდ ერაყსა და აზერბაიჯანში განხორციელდა. აქედან, ექსპორტში უდიდესი წილი სწორედ ერაყზე მოდიოდა. კერძოდ: ერაყი (წილი 68.2%) - 15.41 მლნ აშშ დოლარის 4 817 ტონა (1 კგ. საშუალოდ 3.2 დოლარი); აზერბაიჯანი (31.8) - 7.63 მლნ აშშ დოლარის 2 241 ტონა (1 კგ. საშუალოდ 3.4 დოლარი).

აშშ დოლარის ოფიციალური ღირებულება 2.7070 ლარი გახდა.ეროვნული ბანკის მიერ გამოქვეყნებული მონაცემების თანახმად, დღევანდელი ვაჭრობის შედეგად 1 აშშ დოლარის ღირებულება 2.7070 ლარი გახდა. კურსი, რომელიც დღეს მოქმედებდა, 2.7075 ლარი იყო. შესაბამისად, დოლარის ცვლილებამ ეროვნულ ვალუტასთან მიმართებაში 0.0005 ლარი შეადგინა.რაც შეეხება ევროს, მისი კურსი 3.1344 ლარია. მაშინ, როცა დღეს მოქმედი კურსი 3.1583 ლარს შეადგენდა. შესაბამისად, ევროს ცვლილებამ 0.0239 ლარი შეადგინა.

ჩვენი ინტერესის სფერო ამჯერად ბოცვერია, კერძოდ, გერმანული რიზენი, იგივე გერმანული გიგანტი. პირველი გიგანტური ბოცვერი ფლანდრიაში XVI საუკუნეში გამოჩნდა. იყო ზომით დიდი, ძლიერი თათებით. მასიური სხეული ხშირი, მკვრივი ნაცრისფერი ბეწვით იყო დაფარული. XIX საუკუნეში ჩამოიყვანეს გერმანიაში და დაიწყო მახასიათებლების გაუმჯობესება. ადგილობრივმა სელექციონერებმა ყურადღება გაამახვილეს ჯიშის ხორციანობასა და სხეულის დიდ მასაზე. 1937 წელს მათ ოფიციალურად დაარეგისტრირეს ახალი ჯიში, სახელწოდებით 'გერმანული რიზენი" (D ეუტსცჰე ღიესენ), ანუ გერმანული გიგანტი.ამ თემაზე სასაუბროდ ცნობილი მებოცვრე და წარსულში სახელმწიფო კაპელის მომღერალი ზაზა ბურნაძე მოვიწვიეთ. ბოლო 20 წელია, მებოცვრეობა მისი საქმიანობაა. დიღომში, ტურბაზის დევნილთა დასახლებაში ცხოვრობს, ის სამაჩაბლოდან გახლავთ. გიგანტურ რიზენსაც ამრავლებს და ამ ჯიშზე სწორედ ის გვესაუბრება.- გერმანული რიზენი ნიშნავს გერმანულ დიდს. ამ ჯიშის ბოცვრის ძირი ფლანდრიის ბელგიური ნაწილიდან მოდის, იქ გამოიყვანეს და შემდგომ გერმანელებმაც გაითავისეს. ბელგიურ გიგანტს ანუ ფლანდრს აქვს სოლისებური, მოგრძო თავი და ყურებს შუა ორი თითი ჩადის. გერმანელმა სელექციონერებმა კი მას თავი დაუმსხვილეს, უფრო მრგვალი გაუხადეს. ყურები ერთად ეწყებათ, მაგრამ მათ შორის ორი თითი აღარ ჩადის. დანარჩენი - ტანი, ზომა, შეფერილობა ერთნაირი აქვთ და დაარქვეს გერმანული დიდი. მიუხედავად იმისა, რომ ძირი ბელგიურიდან მოდის, გერმანული დიდის სახელით არის დარეგისტრირებული.- ფაქტია, რომ დიდი ბოცვერია.- გინესის რეკორდების წიგნში თავის დროზე 15-კილოგრამიანი გერმანული რიზენია შეყვანილი. ამ წონისა მსოფლიოს მასშტაბით ეს ერთადერთი გამოვიდა. ჩვეულებრივი სახორცე ჯიშები, ბურგუნდიული და კალიფორნიული, 5-დან 6 კილოგრამამდეა. არის კიდევ ერთი ჯიში - გერმანული პიოსი, რომელიც 5-ნახევრიდან 7-8 კილომდე იზრდება, მაგრამ გერმანული რიზენი მართლაც გიგანტია. გამონაკლისებიც არის, როცა 12-13 კილოგრამს აღწევს ხოლმე.- რიზენის მაღალი და სახასიათო ყურები მართლაც თვალში საცემია... გააგრძელეთ კითხვა

ნიკა გეთიაშვილი წლებია, მეხილეობას მისდევს. გურჯაანის რაიონში აწარმოებს კურკოვან, განსხვავებულ ხილს, რაც მისი ძირითადი ბიზნესია. საქმე თავდაპირველად მისმა ოჯახმა დაიწყო, თავად კი ყველაფერი ძმასთან ერთად 2014 წელს, მამის გარდაცვალების შემდეგ ჩაიბარა. იმის გარდა, რომ მეხილეობა მისი საქმიანობა და შემოსავლის წყაროა, ბაღსა და ბუნებაში ყოფნას მისთვის სხვა ემოციებიც მოაქვს."ყველა ტოტს, ფოთოლს, ნაყოფს ყურადღება უნდა, დავდივარ პლანტაციებში - ბუნებასთან ასეთი სიახლოვე ადამიანზე დადებითად მოქმედებს. შენ თვალწინ რომ იზრდება ნაყოფი, სასიამოვნოა... გაზაფხულის მოსვლა, ბუნების გაღვიძება კიდევ სხვა გრძნობებს აღძრავს, დიდ ენერგიას გვაძლევს, ვინც ამ საქმეში ვართ. ულამაზესია აყვავილებული ხეები, ტკბილი სურნელი რომ იგრძნობა, ფუტკარი რომ ტრიალებს და ბუნება იღვიძებს. ეს ძლიერი ემოციაა, სიცოცხლის დაწყების რაღაცნაირი შეგრძნება", - გვეუბნება ნიკა გეთიაშვილი.- როგორც ჩანს, ბავშვობიდან იყავით ამ პროცესის თანამონაწილე.- კი, მამაც ამ გზით მიდიოდა და მეხილეობაში სიახლეებს ეძებდა. იმ ჯიშების გაშენებას ცდილობდა, რაც მასობრივად არ იყო გავრცელებული. მე და ჩემმა ძმამ მამის საქმე ჩავიბარეთ და შედეგებსაც მივაღწიეთ.- გამოდის, გამართული ბაღი ჩაიბარეთ.- კი, მაგრამ მამას არ ჰქონდა ის შესაძლებლობები, რაც ჩვენ გვაქვს - ინტერნეტით სარგებლობა, საზღვარგარეთიდან ნერგების შემოტანა, ევროპულ სანერგეებთან კონტაქტები. ამერიკიდან და ევროპიდან იშვიათი ჯიშები შემოგვაქვს, ისეთი, რომლებიც ევროპაშიც იშვიათია. ამის სურვილი მამაჩემს კი ჰქონდა, მაგრამ შესაძლებლობა - ნაკლებად.ბაღები ახალი ჯიშებით 80-90%-ით გავაახლეთ და ერთი მაგდენიც დავამატეთ. ვერ ვიტყვი, რომ შერჩეული ყველა ჯიში 100%-ით ამართლებს, ან განსაკუთრებით მომგებიანია, თუმცა სადღაც 80% მაინც არის იმ ფარგლებში, რა გათვლაც გვქონდა. ბაღების გაშენებას კვლავაც ვაგრძელებთ, ყოველ წელს ვამატებთ რამეს. მერე, დრო უნდა, რომ ყველაფერი წარმოებაში შევიდეს. თითო ნერგს 3-4 წელი სჭირდება, სრულყოფილად მსხმოიარე რომ გახდეს. ჩვენი ბაღის 30-40% დაახლოებით ამ სტადიაზეა.- რა კულტურები გაქვთ?- გვაქვს გარგარის 30-მდე ჯიში, ატმის 50 ჯიშამდე, ქლიავის საკმაო მრავალფეროვნება. ზოგი პლანტაციებად გვაქვს გაშენებული, ზოგი სადედე ხეებია, რომლებსაც ვაკვირდებით და შემდეგ დაკვირვების შესაბამისად ვიქცევით.- ესე იგი, საექსპერიმენტო მიმართულებებიც გაქვთ.- კი. მამაც სულ ეძებდა უცხო ჯიშებს, მაგრამ ეს პროცესი ახლა იმდენად სწრაფად ვითარდება ევროპაშიც, რომ ძალიან აქტიურად ვართ ჩართული. ვეცნობით სხვადასხვა ინტერნეტგვერდს, რომლებიც ახალი ჯიშების სელექციაზე წერენ. იქ ვეძებთ და ვიღებთ იმ ჯიშებს, რომლებიც მიგვაჩნია, რომ მომგებიანი იქნება.კახეთის მიწა ძალიან ნაყოფიერია. ვერ ვიტყვით, რომ მთლად საადრეო კლიმატი გვაქვს, მაგრამ მსოფლიოში არის ქვეყნები, სადაც ცხელი კლიმატის გამო ხილი ადრე შემოდის და ადრეული ჯიშებიც აქედან გამომდინარეა. მოკლედ, მათგან შესაძლებელია გარკვეული ჯიშების შერჩევა. კახეთის მიწაზე ხილის 95% ამართლებს.- საგაზაფხულო ყინვები ხელს არ გიშლით?- კი, ადრეულ მიმართულებებს აზიანებს ხოლმე, თუმცა სხვადასხვა მეთოდით ვცდილობთ ყინვისგან მოსალოდნელი ზარალის შემცირებას. ამისთვის ასე ვიქცევით - ადრეულ ხილს გვიან ვსხლავთ, რომ დავაკვირდეთ. საზოგადოდ, ხის გაყვავილება ეტაპობრივია. როდესაც გაუსხლავია, შეიძლება ის ტოტები გაყვავილდეს, რომლებიც მერე მაინც შესაჭრელი იქნება. ასე ხილის რაღაც რაოდენობას მაინც ვინარჩუნებთ. ისეც ხდება, რომ ყინვამ 100%-ით გაგინადგუროს, მაგრამ ეს იშვიათია - 20-30 წელიწადში ერთხელ. ამ მეთოდით მოსავალი მაინც გადაგვირჩენია.- ხარისხიანი ხილი გაქვთ, განსაკუთრებით კი ბრტყელი ატამი...- გარგარისა და ატმის გარდა, გვაქვს ბალი, ქლიავი და როგორც აღნიშნეთ, ბრტყელი ატამი. ატამი საერთოდ ჩინური კულტურაა და ბრტყელიც ჩინეთიდანაა შემოსული. ბოლო დროს ხილის, მათ შორის ატმის განსხვავებული ჯიშები, სულ უფრო პოპულარული ხდება. ვაშლატამაც და ატმის სხვა სახეობებიც სელექციით არის გამოყვანილი. სასელექციო ხაზი კომუნისტების დროს კახეთშიც გვქონდა და ქართლშიც. დღეს ევროპაში და სხვაგანაც სელექციაზე აქტიურად მუშაობენ. მართალია, ყველა ისეთი არ გამოდის, როგორის სურვილიც აქვთ, მაგრამ 50-დან ხუთიც რომ გამოვიდეს, წარმოებაში უშვებენ. შემდეგ კი როგორც დაპატენტებულ ჯიშს ყიდიან. მერე ჩვენც ვნახულობთ და თუ მივიჩნევთ, რომ კარგი იქნება, ვყიდულობთ და ვაშენებთ.- ბრტყელ ატამს ჩვენში ლეღვატამასა და ხინკალატამასაც ეძახიან...- ეს ქართველების მოგონილი სახელებია, სინამდვილეში დონატი ჰქვია. ესპანელები პარაგვაოს ეძახიან და ასე - სხვადასხვა ქვეყანაში სხვადასხვა სახელი აქვს. ბრტყელი ატამი პირველად ჩვენ შემოვიტანეთ. მაშინ ხალხს ეგონა, რომ ეს ატამი დაავადებული იყო და არ ყიდულობდნენ. კარგა ხანს აკვირდებოდნენ, რა იყო. მერე მისმა გემოვანმა თვისებებმა თავისი გაიტანა და ისეთი პოპულარული გახდა, მოთხოვნა მიწოდებას აჭარბებდა. შესაბამისად, ჩვენც დავიწყეთ მისი სხვადასხვა ჯიშის გაშენება და ბევრმა სხვამაც. ექსპორტიორებიც ითხოვენ, მაგრამ ჯერ არ არის ისეთი რაოდენობა, რომ ექსპორტზე გავიდეს.- როდის იწყება მისი მოვლა?- ფოთლები რომ გასცვივდება, უკვე მზად არის ზედმეტი ტოტების მოსაკვეთად. ეს არის დანორმირება - გასხვლა, რათა მომავალ წელსაც მოგვცეს ნაყოფი და მოსავალი. დანორმირება მხოლოდ შემოდგომაზე არ ხდება. თუ შემოდგომაზე გავსხლავთ და იმაზე მეტი კვირტი შერჩება, ვიდრე ხეს შეუძლია ხარისხიანი პროდუქცია აწარმოოს, მერე საგაზაფხულო გასხვლაც სჭირდება. ამიტომ ზედმეტი ტოტების მოსაცილებელი გასხვლა ყვავილობის შემდეგ, საგაზაფხულოდაც გაგვიკეთებია. თუ კარგად დაყვავილდა, ყველა კვირტმა მოისხა, ნაყოფიც გაგვიცლია. ესეც დანორმირების პროცესია - თუ ნაყოფი პატარაა, დიდი ვერ გაიზრდება და მოთხოვნას ვერ დააკმაყოფილებს.მოკლედ, ბრტყელ ატამს ისეთივე მოვლა უნდა, როგორიც ჩვეულებრივ ატამს. ყოველი ჯიშის ატმის მოსავლის აღება ათი დღიდან ორ კვირამდე გრძელდება. შემდეგ სხვა ჯიში შემოდის - ზოგი ივნისში იკრიფება, ზოგი ივლისში ან აგვისტოში. მთავარია, ხილი სხვადასხვა დროს გვქონდეს.- რა რაოდენობით ხილს ყიდით?- სეზონზეა დამოკიდებული - 250-300 ტონის ფარგლებში. ჩვენ ხილით საბითუმო ბაზრებს ვამარაგებთ, კერძოდ, დეზერტირებისა და ნავთლუღის ბაზრებს. ვკრეფთ, ვახარისხებთ და ვასაწყობებთ. შემდეგ ჩვენი სადისტრიბუციო მანქანებით ჩვენს თანამშრომლებს მიაქვთ. ორივე ადგილას გვყავს მუდმივი კლიენტები. ჩვენი კლიენტები არიან აგრომაღაზიებიც, თავის მხრივ, ისინი თბილისსა და ბათუმს ამარაგებენ.- რა ფართობზეა ბაღები?- 30 ჰექტარზე ცოტა მეტი გვაქვს. ვცდილობთ არ გავაშენოთ ერთი და იმავე ჯიშის დიდი პლანტაციები, რადგან ჯიშების მრავალფეროვნება გვაქვს. ჩვენი მიზანია ვაწარმოოთ ცოტა და მრავალფეროვნება გვქონდეს. საერთოდ, მინდა საქართველოში მრავალფეროვანი ხილი შემოვიდეს და ისეთი დაბალმარჟიანი მიმართულება ჩაანაცვლოს, როგორიც მეხილეობაა. ფერმერის შრომა და ასანაზღაურებელი ფასი ისე უნდა იყოს შეხამებული, რომ ფერმერს მოტივაცია ჰქონდეს, ახალი პლანტაციები გააშენოს და ქართული ბაზარი მოამარაგოს ქართული პროდუქციით. ამიტომაც მინდა ჩვენთან თანამედროვე ჯიშები შემოვიდეს და მიწები, რომლებიც ახლა უსარგებლოა, დაიტვირთოს, სამყოფი ხილი გაჩნდეს და ექსპორტზეც გავიდეს. იმდენი ადგილია, დამიჯერეთ, დიდ ქვეყნებსაც მოვამარაგებთ.- გლეხები ხშირად თანამედროვე ტექნოლოგიებს, სიახლეებს გაურბიან ხოლმე...- ეს მათი ბრალი არ არის, ნაკლები ინფორმაცია აქვთ და სადემონსტრაციო ნაკვეთებთანაც არა აქვთ შეხება. ძნელია რამის გაშენება, თუ თავად ნანახი არა გაქვს. ეგეც არ იყოს, გადაწყვეტილების მიღება ასაკიან ხალხს უჭირს, ჩვენთან კი ფერმერები უმეტესად ასაკიანები არიან. ახალი ბაღის გაშენება 5-7-წლიანი პროცესია. როდესაც ადამიანი ასაკშია, მისთვის ძნელია ასეთ გამოწვევასთან შეჭიდება. მე რისკიანი ვარ და კიდეც რომ ვიზარალო, რისკზე მაინც მივდივარ, ექსპერიმენტებს არ ვერიდები. მოკლედ, მუდმივად ვცდილობთ და ვეძებთ ახალ-ახალ ექსკლუზიურ ვარიანტებს. დასახული მიზნიდან გადახვევას არ ვაპირებთ.bpn.ge

„გურიაში თხილი ინტენსიურად ხმება“, - ამის შესახებ „ბიზნესპრესნიუსს“ ოზურგეთის მუნიციპალიტეტის სოფელ ბაილეთში მცხოვრები ფერმერები უყვებიან.მათი განცხადებით, მცენარე ბოლო წლებშია აქტიური ხმობის ფაზაშია, მაგრამ წელს პროცესები დაჩქარდა. ფერმერების თქმით, აგრონომების ნაწილი აღნიშნულს მცენარის ფესვის ლპობით ხსნის.„გურიაში თხილი ინტენსიურად ხმება"„გურიაში თხილი ინტენსიურად ხმება, ხმობის პროცესი დაახლოებით ორი-სამი წელია დაიწყო, თუმცა წელს გაცილებით მეტია, ვიდრე წინა წლებში. ხმობის პროცესი მიმდინარეობს ახალგაზრდა ბაღებშიც; თავიდან იწყება ფოთლების სიყვითლით და მალევე ვითარდება ხმობის პროცესი. შეიძლება დღეს თხილი ჯანსაღად გამოიყურებოდეს, მაგრამ ორ-სამ დღეში სრულად გაყვითლდეს და მალევე გახმეს. როგორც აგრონომმა გვითხრა, მცენარეს აქვს ფესვის სიდამპლე“, - აცხადებენ ფერმერები.როგორც ადგილობრივები ჰყვებიან, ხმობის პროცესის შესაჩერებლად ამ ეტაპისთვის ქვეყანაში შესაბამისი სამკურნალო პრეპარატები არ არსებობს.„როგორც მოვიძიეთ აქამდე არ არსებობდა პრეპარატი. წელს როგორც გვითხრეს, შემოიტანეს პრეპარატი, მაგრამ ჯერ ტესტირების ეტაპზეა. ამის შემდეგ გვეცოდინება, გვექნება პრეპარატი თუ კვლავ სხვა რამის ლოდინის პროცესში უნდა ვიყოთ. ასეთ დღეში ვართ გურულები, ეს ხდება გარშემო ყველა ბაღში“, - უყვებიან ადგილობრივები „ბიზნესპრესნიუსს“.როგორც „ბიზნესპრესნიუსთან“ „ნათს ინკორპორეითედის“ აღმასრულებელი დირექტორი, თორნიკე ლათათია ამბობს, ნაკლებად სავარაუდოა, რომ თხილში ეპიდემიური დაავადება იყოს გავრცელებული, იქიდან გამომდინარე, რომ შესაბამისი სამსახურები პროცესებს აკვირდებიან.კითხვაზე, შესაძლოა თუ არა რომ, საქმე გვქონდეს აგრონომთა კვალიფიკაციის პრობლემასთან, რესპონდენტი გვპასუხობს შემდეგს:„ვფიქრობ, ეპიდემიური დაავადებები არ გვაქვს თხილში. შესაბამისი უწყებები ამას აკონტროლებენ რაღაც დოზით. ვფიქრობ, ჩვენი გამოწვევა უფრო მეტად არის ის, რომ ფერმერები მიბმულები არიან აგრომაღაზიებზე, რომლებიც ძირითადად ორიენტირებულები არიან თავისი პროდუქტის გაყიდვაზე. ხშირ შემთხვევაში ფერმერებს აძლევენ არა მათზე სასარგებლო რჩევებს, არამედ მოქმედებენ თავისი პროდუქციის გაყიდვის მოტივებით. ჩვენს მეურნეობას არ გვაქვს მსგავსი პრობლემები, რადგან გვყავს ჩვენი აგრონომთა ჯგუფი, რომელიც კვალიფიციურია და საჭიროებიდან გამომდინარე იღებს გადაწყვეტილებებს კონკრეტული პრეპარატების გამოყენებასთან დაკავშირებით“, - განაცხადა „ბიზნესპრესნიუსთან“ თორნიკე ლათათიამ.ამის გარდა, თხილის მწარმოებელი ფერმერები სხვა გამოწვევების წინაშეც დგანან: დაწყებული მუშახელით, რომელიც ბოლო წლებში დეფიციტური გახდა და გაძვირდა კიდეც, დამთავრებული სამუშაო პროცესში ტექნოლოგიების ჩართულობის ნაკლებობით.თორნიკე ლათათიამ აღნიშნა, რომ საქართველოში ძირითადად თხილის საოჯახო მეურნეობებია. მისი თქმით, ქვეყანაში დაახლოებით 41 ათასი ჰექტარი თხილის მეურნეობაა, საიდანაც 70% საოჯახო მცირე მეურნეობებზე მოდის.ლათათია ამბობს, რომ თხილის მწარმოებელი მცირე მეურნეობებისთვის მთავარ პრობლემას წარმოადგენს ტექნოლოგიებზე ხელმისაწვდომობის ნაკლებობა, რაც მათ რეალურად ხარჯების ოპტიმიზაციის კუთხით დაეხმარებოდა.„პატარა მეურნეობისთვის მთავარი გამოწვევა დღეს არის მექანიზაციაზე ხელმისაწვდომობა, ამ დროს ტექნოლოგიები მნიშვნელოვანია საოპერაციო ხარჯების შესამცირებლად. მექანიზაციის გარეშე სამუშაო პროცესიც ვერ ტარდება ეფექტურად და ბევრად ძვირი ჯდება, ვიდრე მექანიზაციის ჩართვის დროს. გარდა მექანიზაციისა, მნიშვნელოვანი გამოწვევაა მოსავლის აღება, ბოლო წლებში ყველაზე მტკივნეული გამოწვევაც კი არის ეს, რადგან წლების განმავლობაში ფერმერები მუშახელს ქირაობდნენ და მათი მეშვეობით იღებდნენ მოსავალს. დღეს მუშახელი გაძვირდა და გაძვირების პირობებშიც ფიზიკურად არ არის ბაზარზე, მათი ნაწილი გასულია ქვეყნიდან ან ამ ინდუსტრიაში არ მუშაობს. აქედან გამომდინარე, ბაზარზე არის მუშახელის დეფიციტი, რაც გამოწვევას წარმოადგენს მოსავლის აღების დროს“, - აღნიშნავს თორნიკე ლათათია.

„ერთ ჰექტარზე პლანტაციის გაშენება 70-დან 90 ათას ლარამდე ჯდება - დამოკიდებულია გარემოზე, კლიმატსა და ნიადაგში წინამორბედი კულტურის თვისებებზე“, - ამბობს, ლურჯი მოცვის შესახებ, „ბიზნესპრესნიუსთან“ საქართველოს აგრარული გაერთიანების დამფუძნებელი, ვალერი გორგიშელი.ფერმერის თქმით, ლურჯი მოცვის ბიზნესში ჩართვის პირველი ეტაპი სათანადო ნიადაგის შერჩევაა, რაც უმნიშვნელოვანესი ფაქტორია, შემდეგ კი მცენარის ნიშან-თვისებების ცოდნა და სწორი მუშაობაა საჭირო.„ერთ ჰექტარზე პლანტაციის გაშენება 70-დან 90 ათას ლარამდე ჯდება - დამოკიდებულია გარემოზე, კლიმატსა და ნიადაგში წინამორბედი კულტურის თვისებებზე. ცალკე ხაზს გავუსვამ, რომ ისეთ მიწებს, სადაც მოცვის მოსაყვანად ბუნებრივად კარგი პირობებია, საკმაოდ დიდი ფასი დაედო, რაც პირველადი საინვესტიციო თანხის რაოდენობას მნიშვნელოვნად ზრდის.სრული მსხმოიარობის პირობებში, ჯიშებიდან გამომდინარე, ჰექტარზე 6-7 ტონიდან 10 ტონამდე მოსავლის მიღება შეგვიძლია. რაც შეეხება ფასს, მაგალითად, 2024 წელს ჩასაბარებელი ფასი 8.5 აშშ დოლარიდან დაიწყო, სეზონის ბოლოს კი 5.5 აშშ დოლარი იყო, საშუალოდ რომ ვთქვა, უფრო მეტად, 6.5-7 აშშ დოლარის ფარგლებში მერყეობდა. შესაბამისად, ამ ფასების გათვალისწინებით, ჰექტარიდან სრული წლიური შემოსავალი 50-დან 60 ათას აშშ დოლარამდე გამოდის. მაცდური ციფრები და მაცდური მოცემულობაა, თუმცა ყველას კარგად უნდა ესმოდეს, რომ ამ შედეგზე გასვლა მხოლოდ სათანადო ცოდნისა და მუშაობის წყალობით არის შესაძლებელი.რენტაბელურობის მხრივ, საქართველოს პირობებში „გალაქსის“, „კოლიბრს“, „ლეგასისა“ და „სვითჰართის“ ჯიშებს გამოვარჩევდი. თუმცა, „ლეგასის“ ბევრი უკმაყოფილო ფერმერიც ჰყავს, რადგან მას კლიმატთან შესაბამისობა ახასიათებს და არის ადგილები, სადაც დიდ მსხმოიარობაზე ვერ გადის. ასევე, პრობლემა იყო ისიც, რომ პოლონეთიდან ამ ჯიშის ძალიან დაბალი ხარისხის უამრავი ნერგი შემოვიდა და რეპუტაცია ამანაც გაუფუჭაასე რომ, ძალიან პერსპექტიული, ბიზნესისთვის მიმზიდველი და შემოსავლიანი კულტურაა, თუმცა სპეციფიკური და ყურადღების მოყვარული მცენარეა. შესაბამისად, თუკი კარგად არ იცნობ და მოვლის პროცესშიც რაღაცას არასათანადოდ გააკეთებ, შედეგიც შესაფერისი გექნება“, - ამბობს საქართველოს აგრარული გაერთიანების დამფუძნებელი.

სოფლის მეურნეობის სამინისტროს ინფორმაციით, 2025 წლის თხილის წარმოების ხელშეწყობის პროგრამის ფარგლებში, 45,380 მეთხილე ფერმერს საერთო ჯამში 15.8 მილიონი ლარის ღირებულების აგროქულები დაერიცხა.აღნიშნული რესურსი ფერმერებს 31,673 ჰექტარზე თხილის ბაღებში მავნებლებისა და დაავადებების წინააღმდეგ ღონისძიებების გასატარებლად მიეწოდება.უწყება წერს, რომ აგროქულების დარიცხვის პროცესი ამჟამადაც მიმდინარეობს და ეტაპობრივად გაგრძელდება ყველა იმ ფერმერისთვის, ვინც პროგრამის პირობებს აკმაყოფილებს და თხილის კადასტრში რეგისტრირებული ბაღები აქვს.სამინისტროს მონაცემებით, ამ დროისთვის ფერმერებმა სპეციალიზებულ აგრომაღაზიებში უკვე გაანაღდეს 6.2 მილიონ ლარზე მეტი თანხა.სოფლის განვითარების სააგენტო ფერმერებსა და დაინტერესებულ პირებს ახსენებს, რომ აგროქულების დარიცხვის სტატუსის გადამოწმება შესაძლებელია „ლიბერთი ბანკის“ ვებგვერდზე: https://myliberty.ge/?id=agro.დარიცხული ქულების გამოყენების საბოლოო ვადაა 2025 წლის 31 აგვისტო.

ფერმერი, გია ჩახვაშვილი BM.GE-სთან საუბარში აცხადებს, რომ იმპორტირებული საზამთროს გაზრდილმა მოცულობამ ადგილობრივ ბაზარზე მის მეურნეობას სერიოზული ფინანსური ზიანი მიაყენა.მისი თქმით, ფერმერს საზამთრო კახეთში, 20ჰა-ზე აქვს გაშენებული. შარშან ფერმერს 500-600 ტონა საზამთრო გასაყიდი დარჩა, რაც პირდაპირ უკავშირდება იმპორტირებული პროდუქციის დომინირებას ქართულ სავაჭრო ქსელებში.„მარკეტებში, დახლებზე იმპორტირებული საზამთრო უდევთ. არადა, უმაღლეს დონეზე ვაკეთებთ ყველაფერს, ბიო პროდუქტებით. თანხა, რაც მქონდა დახარჯული, ამოვიღე, პლუს მუშების ხელფასები გადავიხადე, ხარჯები გავისტუმრე. თუმცა მოგება ვერ მივიღე,“ - განმარტავს ჩახვაშვილი.ფერმერი აცხადებს, რომ კარგი იქნება სუბსიდირების პროგრამების გავრცელება საზამთროზეც, როგორც ეს სხვა ხეხილოვან კულტურებზე ხდება. მისი მოსაზრებით, სახელმწიფო მხარდაჭერა მნიშვნელოვნად გაზრდის ადგილობრივი ბიოპროდუქციის კონკურენტუნარიანობას და გააძლიერებს რეგიონში აგროეკონომიკურ მდგრადობას.ინფორმაციისთვის, წელს საზამთროს იმპორტი გაზრდილია. კერძოდ, იანვარ-აპრილის მონაცემებით, ქვეყანაში უკვე იმპორტირებულია 1040 ტონა საზამთრო, რაშიც 324 420 აშშ დოლარი გადავიხადეთ. 2024 წლის ანალოგიური პერიოდში კი, საქართველოში 271 160 აშშ დოლარის 805 ტონა საზამთრო შემოვიდა. თითქმის მთელი იმპორტი ამ პერიოდში ირანზე მოდის. მცირე ნაწილი კი ნიდერლანდებსა და თურქეთზე.რაც შეეხება გასული წლის ჯამურ მონაცემებს, 2024 წელს საქართველომ $2,4 მლნ-ის ღირებულების 7,737 ტონა საზამთრო შეიძინა, მაშინ როდესაც 2023 წელს, ქვეყანას 11,845 ტონა საზამთრო ჰქონდა შეძენილი, რომელშიც $3,5 მლნ გადაიხადა. აღნიშნული მონაცემებით დგინდება, რომ გასულ წელს საზამთროს იმპორტი საქართველოს 34.6%-ით შეუმცირდა.საქართველომ 2024 წელს საზამთრო 5 ბაზარზე შეიძინა, საიდანაც მთავარი საიმპორტო ბაზარი თურქეთი იყო. ქვეყანამ ამ ბაზარზე $1,4-ის ღირებულების 4,609 ტონა საზამთრო შეიძინა და ის, მთლიანი საზამთროს იმპორტში 59.5%-ს შეადგენს.2024 წლის საზამთროს იმპორტიორი ბაზრები: თურქეთი - $1,4 მლნ, 4,609 ტონა; ირანი - $583 ათასი, 1,876 ტონა; აზერბაიჯანი - $260 ათასი, 866 ტონა; უზბეკეთი - $109 ათასი, 366 ტონა; ნიდერლანდები - $30 ათასი, 18 ტონა.

„საქართველოში შაფრანზე არანაირი მოთხოვნა არ არის“, - ამის შესახებ „ბიზნესპრესნიუსს“ შაფრანის მწარმოებელმა, ფერმერმა რუსუდან ხარაბაძემ განუცხადა.ხარაბაძე ორგანულ შაფრანის საგარეჯოს პლანტაციაში 2018 წლიდან აწარმოებს. მას კულტურა დაახლოებით ნახევარ ჰექტარზე აქვს გაშენებული და მიმდინარე წელს მიზნად ისახავს შაფრანის გადარგვასა და გაფართოებას.როგორც ფერმერი ჩვენთან საუბარში აღნიშნავს, წელს დაახლოებით 1.2 კგ. შაფრანის მოსავალს ელოდება, თუმცა პრობლემურია გაყიდვების საკითხი, რადგან, მისი თქმით, ადგილობრივ ბაზარზე მოთხოვნა არ არსებობს.„წელს ველოდები 1.2 კგ მოსავალს. ადგილობრივ ბაზარზე არანაირი მოთხოვნა არ არის შაფრანზე. შვეიცარიიდან მყავს დაინტერესებული პირი, რომელთანაც უნდა გავაგზავნო სატესტო მასალა და ვნახოთ შემდეგ რა იქნება. რამდენჯერმე ვცადე, რომ მიმეტანა საკითხი სამთავრობო უწყებებთან, მაგრამ უშედეგოდ. სოფლის მეურნეობის სამინისტროდან დარეკეს, თუმცა შემდეგ აღარ დაინტერესდნენ. არ აქვთ ინტერესი, რომ კიდევ ერთი კულტურა იწარმოოს საქართველოში. ამ დროს საქართველოში შაფრანი მოდის ძალიან მაღალი ხარისხის და შეუძლია საკმაოდ კარგი ეკონომიკური შემოსავალი მოგვიტანოს. სამწუხაროდ, საქართველოში ვიცნობთ მარტო კიტრსა და პომიდორს“, - აღნიშნავს ხარაბაძე.ამ ნაწილში საუბრისას ფერმერმა ყურადღება გაამახვილა იმაზე, რომ კახეთის რეგიონი ზაფრანას წარმოებისთვის შესაფერისი ადგილია და სახელმწიფოს ხელშეწყობით, შესაძლებელია ადგილზე ამ კულტურის განვითარება და შემოსავლების აკუმულირება.რაც შეეხება ფასებს, მისი თქმით, 1 გრამი შაფრანის ფასი 8 დოლარიდან იწყება და 15 დოლარსაც კი აღწევს.

სახელმწიფო საკუთრებაში არსებული საძოვრების ხელმისაწვდომობის სახელმწიფო პროგრამის ფარგლებში, 21 მაისიდან ხელმისაწვდომია 8611.56 ჰექტარი საძოვრის იჯარით აღება. განცხადებების მიღება 27 ივნისის ჩათვლით გაგრძელდება.გამოქვეყნებულია 138 ერთეული (8611.56 ჰა) იჯარით გასაცემი საძოვრის მონაცემები: სამცხე-ჯავახეთის - 18 (1,478.93 ჰა), კახეთის - 48 (3,930.22 ჰა), ქვემო ქართლის - 28 (2,069.48 ჰა), შიდა ქართლის - 13 (379.02 ჰა), მცხეთა-მთიანეთის - 6 (97.03 ჰა), იმერეთის - 18 (622.67 ჰა), სამეგრელო-ზემო სვანეთის - 5 (25.21 ჰა), რაჭა-ლეჩხუმის და ქვემო სვანეთის - 2 (9.01 ჰა).სახელმწიფო პროგრამის ცამეტი ეტაპის ფარგლებში, სულ გამოქვეყნდა 527 საძოვრის კატეგორიის მიწის ნაკვეთის მონაცემები, საერთო ფართობით 50, 375.49 ჰა. დღეის მდგომარეობით, იჯარით გაცემულია 222 მიწის ნაკვეთი, საერთო ფართობით 20, 760.85 ჰა. 55 მიწის ნაკვეთი (7,370.70 ჰა) გაიცა აუქციონის გზით, ხოლო 167 ერთეული (13, 390.15 ჰა) - პირდაპირი გადაცემის გზით.მე-14 ეტაპზე იჯარით გასაცემი საძოვრების შესახებ დეტალური ინფორმაცია განთავსებულია სსიპ მიწის მდგრადი მართვისა და მიწათსარგებლობის მონიტორინგის ეროვნული სააგენტოს და საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს ვებგვერდებზე (www.land.gov.ge;  www.mepa.gov.ge).„სახელმწიფო საკუთრებაში არსებული საძოვრების ხელმისაწვდომობის“ სახელმწიფო პროგრამა 2021 წლიდან ხორციელდება. იგი მსხვილფეხა და წვრილფეხა რქოსანი პირუტყვის მფლობელ ფერმერებს საშუალებას აძლევს, სასურველი საძოვარი აუქციონის გზით მიიღონ და სამწლიანი იჯარის ხელშეკრულების ფარგლებში განკარგონ. პროგრამა, საძოვრებზე ლეგიტიმური კერძო პასუხისმგებლობის გაჩენით, ხელს უწყობს მათ რაციონალურ გამოყენებას, დეგრადაციისგან დაცვასა და მეცხოველეობის დარგის განვითარებას.მე-14 ეტაპზე იჯარით გასაცემი საძოვრების შესახებ დეტალური ინფორმაცია იხილეთ ბმულზე: https://land.gov.ge/Ge/Projects/Ongoing/1013